1821 — 1917
Ξεκινάει η πορεία για τη συγκρότηση του ελληνικού κράτους.
Το 1837 ιδρύονται το Πανεπιστήμιο της Αθήνας και η Κυριακάτικη Τεχνική Σχολή «Πολυτεχνικόν Σχολείον», προπομπός του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, που λειτούργησε ως ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα μετά το 1889.
Το έτος 1896 ιδρύονται στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας το Εργαστήριο και το Μουσείο Ορυκτολογίας και Πετρολογίας, ενώ η Έδρα Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας και το ομώνυμο Εργαστήριο και Μουσείο ιδρύονται το 1906.
Ψηφίζεται το 1861 ο πρώτος «Περί μεταλλείων» νόμος, που αντικαταστάθηκε από νεότερο, το 1910.
Ελάχιστοι είναι οι Έλληνες ειδικοί στις γεωεπιστήμες που είχαν σπουδάσει ή συμπληρώσει τις σπουδές τους σε πανεπιστήμια της Ευρώπης. Δεν υπάρχει Γεωλογική Υπηρεσία.
1917
Ιδρύεται το Μεταλλειολογικό Εργαστήριο στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.
1918
Θεσπίζεται η θέση του Επιθεωρητή Γεωλόγου στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.
1919
Ιδρύεται η πρώτη Γεωλογική Υπηρεσία της Χώρας στο Υπουργείο Συγκοινωνίας.
1920
Ιδρύεται στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας το Γεωλογικό Γραφείο από τη συνένωση του Επιθεωρητή Γεωλόγου με το Μεταλλειολογικό Εργαστήριο.
1920 — 1925
Λειτουργούν παράλληλα δύο κρατικές υπηρεσίες με συναφές αντικείμενο: η Γεωλογική Υπηρεσία στο Υπουργείο Συγκοινωνίας και το (αυτοτελές) Γεωλογικό Γραφείο στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.
1925
Καταργείται η Γεωλογική Υπηρεσία του Υπουργείου Συγκοινωνίας και οι αρμοδιότητες μεταφέρονται στο Γεωλογικό Γραφείο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας, μετονομαζόμενου σε Γεωλογική Υπηρεσία.
1926 — 1944
Η Γεωλογική Υπηρεσία παραμένει στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, σε επίπεδο διεύθυνσης, με προσωπικό που δεν υπερβαίνει τα 5 άτομα. Διαιρείται (1939) σε δύο τμήματα: Γεωλογικό και Γεωφυσικό.
1945 — 1951
Το 1952 ιδρύεται το Ινστιτούτο Γεωλογίας και Ερευνών Υπεδάφους (ΙΓΕΥ) με τον νόμο 2046/1952 (ΝΠΔΔ), υπό την εποπτεία του Υπουργείου Συντονισμού. Στελεχώνεται με υπαλλήλους από τα υπουργεία Συντονισμού και Βιομηχανίας και από την ΣΕΓΓΕ. Είναι η αρχή της συστηματικής χαρτογράφησης και διερεύνησης του υπεδάφους της χώρας.
Η γεωλογική έρευνα της χώρας και η αναζήτηση κοιτασμάτων διενεργείται από το ΙΓΕΥ, που το 1960 υπήχθη στην αρμοδιότητα του Υπουργού Βιομηχανίας.
Το 1964 θεσπίζονται οι διατάξεις για τη διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών από το δημόσιο.
1972 — 1976
Το 1972, με το νομοθετικό διάταγμα 1185/1972, καταργείται το ΙΓΕΥ και δημιουργείται το Εθνικό Ίδρυμα Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΘΙΓΜΕ), ως ΝΠΙΔ υπαγόμενο στην εποπτεία του Υπουργού Πολιτισμού και Επιστημών.
Η γεωλογική έρευνα της χώρας και η αναζήτηση κοιτασμάτων διενεργείται από το ΕΘΙΓΜΕ.
1976
Καταργείται το ΕΘΙΓΜΕ και με τον νόμο 272/1976 ιδρύεται το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ), ως ΝΠΙΔ, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Βιομηχανίας.
1976 — 1994
Ιδρύονται (1976-1977) τα παραρτήματα του ΙΓΜΕ στην Ξάνθη, Θεσσαλονίκη, Κοζάνη, Πρέβεζα και Τρίπολη και αργότερα (1984) το Παράρτημα Κρήτης.
Το 1982 το ΙΓΜΕ υπήχθη στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Ενέργειας και Φυσικών Πόρων. Από το τέλος του 1985 εποπτεύεται από το Υπουργείο Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας.
Είναι περίοδος έντονης δραστηριότητας με σημαντικά έργα βασικής κοιτασματολογικής έρευνας. Το Ινστιτούτο μελετάει το δυναμικό της χώρας για λιγνίτες, ουράνιο, προσχωματικό χρυσό, μεικτά θειούχα, λευκόλιθο, σιδηρονικελιούχα, χρωμίτη.
Τα περισσότερα έργα του χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και μετά το 1990, μερικώς από το Α΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.
1995 — 2011
Τα έργα του ΙΓΜΕ σε εθνικό επίπεδο εντάσσονται και χρηματοδοτούνται από τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης, ενώ άρχισε έντονη δραστηριοποίηση σε έργα με χρηματοδότηση από διάφορα κοινοτικά προγράμματα.
Από το 1996 έως το 2009 το ΙΓΜΕ ανήκε στην εποπτεία του Υπουργείου Ανάπτυξης, ενώ το 2009 περιήλθε στην εποπτεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ).
Το 2008 οι Κεντρικές του Υπηρεσίες μεταφέρθηκαν σε ιδιόκτητο κτήριο στο Ολυμπιακό Χωριό, στους Θρακομακεδόνες.
2011 — 2015
Με την ΚΥΑ 25200/2011, το ΙΓΜΕ συγχωνεύθηκε στο ΕΚΒΑΑ, που λειτούργησε για περίπου τέσσερα χρόνια.
2015 — 2019
Το 2015 γίνεται η επανασύσταση του ΙΓΜΕ με την Απόφαση 12935/2015, εποπτεύεται δε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και
Ενέργειας (ΥΠΕΝ).
Τα έργα του χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Συνεχίζει να συμμετέχει σε έργα με κοινοτική χρηματοδότηση, ενώ εκτελεί σημαντικό αριθμό έργων για Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο πνεύμα των Προγραμματικών Συμβάσεων.
Το ΙΓΜΕ λύεται και τίθεται σε εκκαθάριση με το Ν. 4602/2019.
2019
Συνίσταται η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (Ε.Α.Γ.Μ.Ε.), ως Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, εποπτευόμενο από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας βάσει του Ν. 4602/2019.
Η ΕΑΓΜΕ ορίζεται ως ο θεσμοθετημένος σύμβουλος της ελληνικής πολιτείας σε θέματα γεωλογίας και μεταλλευτικής.
Σκοπός της Αρχής είναι η διερεύνηση και η επιστημονική παρακολούθηση γεωλογικών και μεταλλευτικών ζητημάτων για λογαριασμό του Δημοσίου, η εκπόνηση μελετών και η παροχή γνωμοδοτήσεων και γνωματεύσεων προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα σε θέματα γεωεπιστημών, γεωλογικών κινδύνων, γεωπεριβάλλοντος, ενέργειας, μεταλλευτικής και άλλων συναφών αντικείμενων, η γεωλογική, υδρογεωλογική και μεταλλευτική έρευνα της Χώρας και η μελέτη αξιοποίησης του υπόγειου πλούτου της, καθώς και η άσκηση ελεγκτικών και ρυθμιστικών αρμοδιοτήτων.