ΤΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΕΩΝ & ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ (ΓΕ.ΧΑ.Ε)

Το Τμήμα Γενικής Γεωλογίας, Γεωλογικών Χαρτογραφήσεων και Εφαρμογών (ΓΕ.ΧΑ.Ε.) αποτελεί αυτόνομη Υπηρεσιακή Μονάδα με βάση τον ιδρυτικό νόμο της Ε.Α.Γ.Μ.Ε. (ΦΕΚ 45/09-03-2019, Ν. 4602) και υπάγεται στη Διεύθυνση Γενικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας (ΔΙ.Γ.Ε.Γ.). Η ΓΕΧΑΕ είναι μια από τις παλαιότερες Υπηρεσιακές Μονάδες της Ε.Α.Γ.Μ.Ε. από την εποχή της ίδρυσής του φορέα στην αρχική του μορφή και αποτελεί βασικό πυλώνα της γεωλογικής έρευνας υποδομής. Έχει αναλάβει και εκτελέσει με επιτυχία πληθώρα έργων με Εθνική και Ευρωπαϊκή χρηματοδότησή, ενώ οι Γεωλογικοί Χάρτες κλίμακας 1:50.000 που εκπονεί είναι ένα από τα σημαντικότερα προϊόντα της Ε.Α.Γ.Μ.Ε.

Η βασική Γεωλογική έρευνα που αφορά τη μελέτη της γεωλογικής δομής και ιστορίας μιας περιοχής, από τοπική μέχρι εθνική κλίμακα, είναι θεμελιώδους σημασίας. Η γνώση των γεωλογικών συνθηκών μιας περιοχής είναι απαραίτητη για τον προσδιορισμό και αξιοποίηση κοιτασμάτων, την ίδρυση μεταλλευτικών βιομηχανιών, την αξιολόγηση γεωθερμικών πεδίων, την επίλυση υδρογεωλογικών προβλημάτων, τη χωροταξία στον χερσαίο και θαλάσσιο χώρο, τον αστικό σχεδιασμό και την αντισεισμική θωράκισή της χώρας.

Η Ε.Α.Γ.Μ.Ε., από τη στιγμή της ίδρυσής της (ως ΙΓΕΥ) ανέλαβε την ευθύνη του βασικού έργου της έρευνας, γνώσης και απόδοσης της γεωλογικής δομής της Ελλάδας και με αυτή τη φιλοσοφία οργανώθηκε και λειτουργεί το Τμήμα Γενικής Γεωλογίας, Γεωλογικών Χαρτογραφήσεων και Εφαρμογών που καλείται να συνεισφέρει στις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις της κοινωνίας, μέσω της αξιοποίησης της τεχνογνωσίας και εμπειρίας των επιστημόνων της.

Σήμερα, η βασική έρευνα υποδομής υλοποιείται, όπως πάντα, με πρωτογενή χαρτογράφηση στο πεδίο, δειγματοληψίες πετρωμάτων – ιζημάτων και εδαφών (από τον χερσαίο και θαλάσσιο χώρο) και εργαστηριακούς προσδιορισμούς (μικροπαλαιοντολογικούς, πετρογραφικούς, ιζηματολογικούς κ.ά.), με τη νεοτεκτονική, την παλαιοντολογία – παλυνολογία – στρωματογραφία, την τηλεπισκόπηση, την υποθαλάσσια γεωλογία-ιζηματολογία κλπ, αλλά και με τις νέες τεχνολογίες και επιστημονικές εφαρμογές, όπως τους ψηφιακούς χάρτες, τη χρήση ΣμηΕΑ (drone) και τις βάσεις δεδομένων σε περιβάλλον GIS.

 

Αρμοδιότητες

Οι αρμοδιότητες της ΓΕΧΑΕ, όπως έχουν αποτυπωθεί στον Ιδρυτικό Νόμο (Ν. 4602/2019) του Φορέα είναι, επιγραμματικά, οι κάτωθι:

1. Βασικές και εφαρμοσμένες έρευνες στα πεδία της γεωλογίας και της στρωματογραφίας, των ιζηματογενών, πυριγενών και μεταμορφωσιγενών πετρωμάτων, της τεκτονικής, της νεοτεκτονικής και της σεισμοτεκτονικής δομής της χώρας, και της γεωμορφολογίας.
2. Γεωλογική χαρτογράφηση σε διάφορες κλίμακες και έκδοση γεωλογικών χαρτών.
3. Μελέτες Βιοστρωματογραφίας, παλαιοπεριβάλλοντος, παλαιοκλίματος. Εκπόνηση παλαιοντολογικών, μικροπαλαιοντολογικών, παλυνολογικών, ιζηματολογικών εργαστηριακών αναλύσεων.
4. Μελέτες υποθαλάσσιας γεωλογίας - χαρτογραφήσεις, μελέτες υποθαλάσσιων ιζημάτων και έρευνες εντοπισμού Ορυκτών Φυσικών Πόρων στον υποθαλάσσιο χώρο της ελληνικής επικράτειας.
5. Ψηφιακή χαρτογραφία - παραγωγή γεωλογικών και άλλων γεωθεματικών χαρτών διαφόρων κλιμάκων σε περιβάλλον ΓΣΠ.
6. Σχεδιασμός - διαχείριση - συντήρηση - ενημέρωση της χαρτογραφικής βάσης δεδομένων του Βασικού Γεωλογικού Χάρτη της Ελλάδας (κλίμακα 1:50.000) και άλλων γεωλογικών βάσεων δεδομένων που αφορούν στη βασική και εφαρμοσμένη γεωλογική έρευνα μικρής και μεγάλης κλίμακας (π.χ. αστική γεωλογία).
7. Εφαρμογές Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών σε όλο το φάσμα των διαδικασιών (εισαγωγή – διαχείριση – ανάλυση – απεικόνιση γεωλογικών δεδομένων).
8. Εφαρμογή και ανάπτυξη μεθόδων τηλεπισκόπησης στο χώρο των γεωεπιστημών και φωτογεωλογικές μελέτες.
9. Παράκτιες, υποθαλάσσιες και υπολίμνιες γεωλογικές χαρτογραφήσεις και μελέτες οριοθέτησης αιγιαλού-παλαιού αιγιαλού, διάβρωσης παράκτιων περιοχών.
10. Γεωαρχαιολογικές μελέτες.
11. Ανάδειξη της γεωλογικής-πολιτιστικής κληρονομιάς (γεώτοποι, γεωδιαδρομές, γεωπάρκα).
12. Παροχή υπηρεσιών για εφαρμοσμένες μελέτες προς Ιδιώτες, Εταιρείες και Οργανισμούς του Δημοσίου, Περιφέρειες και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης,
13. Συμβολή στις εργασίες της Ομάδας Άμεσης Παρέμβασης μετά την εκδήλωση σοβαρών γεωλογικών φαινομένων.
14. Αδειοδότηση εκπόνησης γεωλογικών εργασιών υπαίθρου από ημεδαπούς και αλλοδαπούς γεωλόγους και εξαγωγής γεωλογικών δειγμάτων στο εξωτερικό.

 

Υποδομές Εργαστήριο μικροπαλαιοντολογίας - στρωματογραφίας

Στο εργαστήριο Μικροπαλαιοντολογίας μελετώνται τα μικροαπολιθώματα ζωικών ή φυτικών οργανισμών που περιέχονται στα ιζηματογενή πετρώματα (θαλάσσια - υφάλμυρα - λιμναία), καθώς και οι χαρακτήρες των ανόργανων συστατικών των ιζημάτων. Ειδικότερα, οι εργαστηριακές αναλύσεις που πραγματοποιούνται συμβάλλουν στον λεπτομερή και αναλυτικό στρωματογραφικό και φασικό προσδιορισμό των ιζηματογενών πετρωμάτων της χώρας, στην έρευνα και αξιολόγηση των ενεργειακών ορυκτών πρώτων υλών (λιγνίτες - τύρφη) και των νέων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως οι υδρίτες. Το εργαστήριο έχει συμμετάσχει στο παρελθόν στις έρευνες για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων που πραγματοποιήθηκαν από τη Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου.

 

Εργαστήριο Υποθαλάσσιας Γεωλογίας

Το Εργαστήριο Υποθαλάσσιας Γεωλογίας της Ε.Α.Γ.Μ.Ε. λειτουργεί για διάστημα μεγαλύτερο των 40 ετών, συμβάλλοντας στην επιτυχή και αξιόπιστη ολοκλήρωση των Προγραμμάτων του Ινστιτούτου, καθώς και στην επιτυχή διεκπεραίωση έργων για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα. Βασικό αντικείμενό του είναι η οργάνωση και διεξαγωγή βυθομετρικών και ιζηματολογικών ερευνών και η συλλογή δειγμάτων από τον πυθμένα στη θάλασσα ή σε λίμνες, με σκοπό τον καθορισμό της ακριβούς μορφολογίας του βυθού, της γεωλογικής-γεωμορφολογικής χαρτογράφησης αυτού καθώς και τον προσδιορισμό της σύνθεσης και της φύσης των ιζημάτων του.

Τα εργαστήρια της ΓΕΧΑΕ διατηρούν μοναδικό αρχείο μελετηθέντος υλικού (παρασκευάσματα, πυρήνες) που καλύπτουν όλη την ελληνική επικράτεια στην ξηρά και μεγάλο μέρος του θαλάσσιου χώρου.

 

Εργαστήριο Ψηφιακής Χαρτογραφίας, Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και Έκδοσης Γεωλογικών Χαρτών

Το Εργαστήριο Ψηφιακής Χαρτογραφίας, Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών και Έκδοσης Γεωλογικών Χαρτών δραστηριοποιείται, κατά κύριο λόγο, στην ψηφιακή παραγωγή γεωλογικών και άλλων γεωθεματικών χαρτών διαφόρων κλιμάκων, στη διαχείριση - συντήρηση - ενημέρωση της χαρτογραφικής βάσης δεδομένων του Βασικού Γεωλογικού Χάρτη της Ελλάδας και άλλων βάσεων δεδομένων βασικής και εφαρμοσμένης γεωλογικής έρευνας μικρής και μεγάλης κλίμακας (π.χ. αστική γεωλογία) και σε διάφορες γεωλογικές εφαρμογές με τη χρήση της τεχνολογίας των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. Τα προϊόντα του εργαστηρίου αφορούν σε γεωλογικούς χάρτες σε κλίμακα 1:50.000, που αποτελεί την βασική κλίμακα για την ελληνική επικράτεια, γεωλογικούς χάρτες σε άλλες κλίμακες (π.χ. 1:10.000, 1:500.000), διάφορους γεωθεματικούς χάρτες (π.χ. χάρτες μεγάλης κλίμακας για εξειδικευμένες εφαρμογές αστικής γεωλογίας) και βάσεις γεωλογικών δεδομένων (π.χ. Βάση Δεδομένων Βασικού Γεωλογικού Χάρτη της Ελλάδας, Βάση δεδομένων Αστικής Γεωλογίας). Το εργαστήριο αυτό τηρεί αρχείο του προηγηθέντος Γραφείου Εκδόσεως Γεωλογικών Χαρτών με τις μακέτες των γεωλογικών φύλλων που εκδόθηκαν με τον παραδοσιακό αναλογικό τρόπο.

 

Τρέχοντα Έργα ΓΕΧΑΕ

Η ΓΕΧΑΕ εκτελεί (ως καθ’ ύλην αρμόδια Υπηρεσιακή Μονάδα) έργα αυτεπιστασίας με Ευρωπαϊκή και Εθνική χρηματοδότηση καθώς και μελέτες Υπέρ Τρίτων. Αναλυτικότερα:

Έργα ΕΣΠΑ

Έργο GEOINFRA (2019-2023) με τίτλο: «Δράσεις Γεωλογικών Χαρτογραφήσεων Ελλάδας για τη Στήριξη της Καινοτομίας και της Επιχειρηματικότητας (GEOINFRA)». Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)

1. «Γεωλογική χαρτογραφική απεικόνιση νησίδων και βραχονησίδων του Βορείου και Νοτίου Αιγαίου Πελάγους για τη συμπλήρωση του υπάρχοντος ψηφιακού Βασικού Γεωλογικού Χάρτη της Ελλάδας σε κλίμακα 1:50.000». Το έργο έχει ως στόχο τη γεωλογική χαρτογράφηση νησίδων και βραχονησίδων των κύριων νησιωτικών συμπλεγμάτων του Βορείου και Νοτίου Αιγαίου Πελάγους, ώστε να συμπεριληφθούν στα αντίστοιχά φύλλα χάρτου της Ε.Α.Γ.Μ.Ε.
2. «Καταγραφή των επιδράσεων των φυσικών καταστροφών στους γεώτοπους του Ελλαδικού χώρου – μέτρα προστασίας (Μέτρα Προστασίας Γεωτόπων)». Το έργο έχει ως στόχο τη συστηματική καταγραφή των επιδράσεων των φυσικών καταστροφών στους ελληνικούς γεώτοπους, ώστε να καθοριστούν με ακρίβεια τα κατάλληλα μέτρα προστασίας.
3. «Ψηφιοποίηση του αρχείου παλαιοντολογικών παρασκευασμάτων, γνωματεύσεων και εκθέσεωντου Εργαστηρίου Μικροπαλαιοντολογίας του ΙΓΜΕ (1950-σήμερα), που είχαν γίνει για τις γεωλογικές χαρτογραφήσεις και τις γεωτρήσεις υδρογονανθράκων της τέως ΔΕΠ-ΕΚΥ, με σκοπό τη δημιουργία βάσης δεδομένων των εμπεριεχομένων γεωπληροφοριών (ΑΡΧΕΙΟ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ)». Στόχος του έργου είναι η οργάνωση του υλικού του Αρχείου Παλαιοντολογίας (αναλογικό αρχείο των μικροπαλαιοντολογικών – παλαιοντολογικών – παλυνολογικών παρασκευασμάτων, αναλογικές γνωματεύσεις, αναλογικές εκθέσεις) σε μια ψηφιακή βάση δεδομένων. Επιπλεόν, η οργάνωση – αρχειοθέτηση των παρασκευασμάτων, σε προϋπάρχοντα ειδικά διαμορφωμένο χώρο, στις κεντρικές υπηρεσίες της Ε.Α.Γ.Μ.Ε. στο Ολυμπιακό Χωριό, ώστε να είναι προσβάσιμα προς ανάλυση και μελέτη από κάθε ενδιαφερόμενο.
4. «Προβολή έργων Ε.Α.Γ.Μ.Ε. μέσω έντυπων και ηλεκτρονικών μέσων (Προβολή Ε.Α.Γ.Μ.Ε. – ΓΕΩΣΦΑΙΡΑ)». Στόχος του έργου είναι αφενός η επανέκδοση της περιοδικής ενημερωτικής έκδοσης «Ελληνική Γεώσφαιρα» και αφετέρου η υλοποίηση δράσεων που αποσκοπούν στη διάχυση της πληροφορίας των αποτελεσμάτων των έργων της Ε.Α.Γ.Μ.Ε. προς τους συνεργαζόμενους φορείς (δημόσιους, ιδιωτικούς), τις επιχειρήσεις και την ακαδημαϊκή /ερευνητική κοινότητα.
5. «Γεωμορφολογικός χάρτης Ελλάδας σε κλίμακα 1:1.000.000 και πιλοτικές γεωμορφολογικές χαρτογραφήσεις σε μεγάλη κλίμακα (ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ)». Στόχος του έργου είναι η συστηματική μελέτη των γεωμορφολογικών δομών του Ελληνικού χώρου με την ολοκληρωμένη καταγραφή της διαθέσιμης πληροφορίας και τον καθορισμός των προτύπων συστηματικής γεωμορφολογικής χαρτογράφησης σε μεγάλη κλίμακα.

Ανταγωνιστικά Έργα

1. Έργο "EMODnet-Geology 4 (European Marine and Observation Data Network)". https://www.emodnet-geology.eu/ Στόχος του έργου είναι η βελτίωση στην πρόσβαση και παρουσίαση δεδομένων από το θαλάσσιο χώρο. Για το σκοπό αυτό εθνικές γεωλογικές υπηρεσίες και ερευνητικά ινστιτούτα της Ευρώπης συνεργάζονται για τη δημιουργία και διάθεση εναρμονισμένων προϊόντων (χαρτών) και συνόλων δεδομένων. Οι εργασίες του εν λόγω έργου περιλαμβάνουν την ψηφιοποίηση υπαρχόντων δεδομένων σε περιβάλλον G.I.S. και τη δημιουργία εναρμονισμένων (κατά INSPIRE) ψηφιακών χαρτών για τις Ευρωπαϊκές θαλάσσιες λεκάνες, με διάφορα επίπεδα πληροφορίας (π.χ. κατανομή ιζημάτων, γεωμορφολογία δομές κλπ).
2. Έργο "GeoERA: MINDeSEA (Seabed Mineral Deposits in European Seas: Metallogeny and Geological Potential for Strategic and Critical Raw Materials)". https://geoeramindesea.wixsite.com/mindesea & https://geoera.eu/ Στόχος του έργου είναι να εκτιμηθεί το μεταλλογενετικό καθεστώς για τα διάφορα είδη ορυκτών αποθέ σεων στον Ευρωπαϊκό υποθαλάσσιο χώρο. Οι εργασίες του έργου – που περιλαμβάνουν ψηφιοποίηση δεδομένων σε περιβάλλον GIS, εναρμόνιση αυτών με διεθνή (κατά INSPIRE) πρότυπα, επεξεργασία-σύνθεση των δεδομένων, παραγωγή χαρτών και συγγραφή τεχνικών εκθέσεων – θα βασιστούν σε ελεύθερα διαθέσιμα δημοσιευμένα δεδομένα από τις Ευρωπαϊκές Γεωλογικές Υπηρεσίες αλλά και από όλες τις υπάρχουσες διαδικτυακές υποδομές διάθεσης δεδομένων, χαρτών και στοιχείων. H Ε.Α.Γ.Μ.Ε. είναι συντονιστής του WP5: Marine placer deposits.

Επιπλέον, η ΓΕΧΑΕ συμμετέχει σε Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες με σκοπό τη δημιουργία εναρμονισμένων – σύμφωνα με την Οδηγία INSPIRE (2007/2/ΕΕ) – συνόλων γεωχωρικών δεδομένων. Συγκεκριμένα:

• "IQUAME 2500": συμβολή στην επικαιροποίηση του International Quaternary Map of Europe, σε κλίμακα 1:2.500.000. robeha.de
• "EGDI: European Geological Data Infrastructure": Πανευρωπαϊκή υποδομή διάθεσης γεωλογικών δεδομένων. http://www.europe-geology.eu/

 

Έργα Υπέρ Τρίτων

• Μελέτες καθορισμού παλαιού αιγιαλού.
• Συμμετοχή σε εργασίες έργων υπέρ τρίτων συνεργαζόμενων Υπηρεσιακών Μονάδων.

 

Βάσεις Δεδομένων

Στο Τμήμα Γενικής Γεωλογίας, Γεωλογικών Χαρτογραφήσεων και Εφαρμογών αναπτύσσονται και ενημερώνονται – με τα αποτελέσματα διαφόρων έργων – οι ακόλουθες βάσεις δεδομένων σε περιβάλλον G.I.S.:

• Γεωλογικών Χαρτών κλ. 1:50.000
• Υποθαλάσσιας Γεωλογίας
• Αστικής Γεωλογίας
• Γεωτόπων – γεωδιαδρομών – γεωπάρκων

 

Συμμετοχή σε συνέδρια και Επιτροπές – Επιστημονικές Δημοσιεύσεις

• Συμμετοχή του προσωπικού της ΓΕΧΑΕ σε επιστημονικά συνέδρια με ανακοινώσεις
• Συμμετοχή του προσωπικού της ΓΕΧΑΕ σε ημερίδες, workshops – παρακολούθηση συνεδρίων (π.χ. Forum on Mineral Resources κλπ).
• Συγγραφή επιστημονικών δημοσιεύσεων
• Συμμετοχή του προσωπικού της ΓΕΧΑΕ σε διεθνείς και εθνικές επιτροπές (π.χ. EuroGeoSurveys, ΕΧΑΕΘ κλπ).

 

Διαβάστε περισσότερα για τα υπόλοιπα τμήματα της Διεύθυνσης Γενικής και Εφαρμοσμένης Γεωλογίας (ΔΙ.Γ.Ε.Γ.) της Ε.Α.Γ.Μ.Ε:

Τμήμα Τεχνικής Γεωλογίας (ΤΕΓΕ)

Τμήμα Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής (ΤΕΓ)